Negatief of positief, "hoop" of "hoop gezeik"

Mijn vriendin Marsha* heeft borstkanker en ik ga met haar mee naar de gesprekken. Het is toch anders met een vrouw dan met een man erbij, vindt ze. Ik ben in haar ogen lekker nuchter en praktisch, en mijn humor waardeert ze ook. Humor en relativeringsvermogen heeft Masha zelf ook gelukkig in grote mate, dat maakt dit traject voor haar een stuk gemakkelijker.

Nadat Masha werd doorgestuurd naar de “borstkankerspecialist” door de huisarts nadat de knobbel eerst bij hem was aangemeld, zitten we te wachten in het ziekenhuis in een ruimte met meerdere mensen. Tegenover ons zit een stel van rond de 45-50. We glimlachen naar elkaar, en Masha en ik babbelen wat. Het stel blijft stil, alletwee staren ze wat voor zich uit. De verpleegster komt en zegt Masha’s achternaam. Precies op tijd, mooi. Het andere stel staat echter op, wij blijven wat verbluft zitten. Ik zeg voorzichtig: Uhh, u zei toch Jansens? Zijn wij dat niet aan de beurt? Het stel kijkt ons aan. De verpleegster zegt: Nee, u bent Jansens, met een s. Maar mevrouw Jansen, zonder s, is nu eerst. We lachen allemaal wat verbouwereerd. Wat een toeval. Succes, zeggen we tegen het stel. Zij knikt ons dankbaar en nerveus toe terwijl haar man al meeloopt met de verpleegster. Jullie ook zo, fluistert ze. Vijftien minuten later is mevrouw Jansens-met-de-s aan de beurt.

De intake komt er op neer dat er naar de borsten gekeken wordt, en er aanvullend foto’s en een echo gemaakt worden om te achterhalen wat de knobbel is. Als alles goed is, horen we dat gelijk en kunnen we naar huis. Als de uitslag op de echo/scan niet goed is, wordt er gelijk nog een biopt genomen. ‘s Middags moeten we dan nog terugkomen voor de uitslag. Je raadt het al: wij zaten ’s middags braaf te wachten op het verlossende woord. Of niet. Ik had ondertussen de (gratis) koffiemachine ontdekt, je kan het wachten maar beter zo prettig mogelijk maken. Het stel-zonder-s zit weer tegenover ons. Hij  zit nog wat meer in elkaar gedoken. Zij lacht ons dapper toe. Ik zeg om de voelbare spanning wat te breken: Je gaat me niet vertellen dat je Marsha heet, net zoals mijn vriendin. Dat zou bijna geen toeval meer zijn! Ze moet ook lachen en zegt: nee, maar wel met een M, Marja. We kijken elkaar wat ongelovig aan. Dan komt de verpleegster en mogen zij weer eerst mee. Na vijftien minuten zijn wij aan de beurt. De verpleegster die er bij zou zitten “is nog even bezig”. Ik vermoed dat helaas voor Marja het nieuws dan waarschijnlijk slecht was. Ook bij ons is de uitslag borstkanker.

De dokter, een knappe charmante man (wat wij zeker weten te waarderen: als we moeten lijden, dan liever in stijl! ? ), zegt dat ze taai borstweefsel heeft en dat daarom een extra scan nodig is om goed te achterhalen hoe groot de tumor is. De vriendin is even stil. Ze kijkt mij aan en zegt flegmatisch, haar schouders nonchalant ophalend: Ik heb denk ik gewoon een taaie tiet. En dan, wat peinzend: Maar ik heb er nooit klachten over gehad. Ik schiet in de lach en zeg: Ik denk dat ik je nu TT, taaie tiet, ga noemen. We giebelen allebei, de vriendin gelijk relaxter. De dokter bleef stil ons wat ongelovig aankijkend. Meelachen hadden we wel fijn gevonden, maar dat is nog een beetje taboe vermoed ik. Later blijkt dat hij de Taaie Tiet opmerkingen wel in het dossier heeft opgeschreven.

Een paar dagen later gaan we voor de MRI. Masha is nerveus, de ingenomen valeriaan helpt wel iets, maar toch. Ik ga koffie halen en loop Marja en haar man tegen het lijf, serieus samen in gesprek zo te zien. We herkennen elkaar tegelijkertijd, lachen elkaar verlegen toe, en ik zeg terwijl ik doorloop: Veel succes. Als ik terugkom met koffie, mag Masha al de MRI in. Ik zit nog niet of Marja komt eraan. Ik wilde je even vragen hoe het gaat zegt ze. Ik zeg dat het niet goed was en dat we nog even moeten afwachten wat de MRI zegt. Ze knikt begrijpend. Op de vraag hoe het met haar gaat zegt ze: Ik bevat het nog niet zo. Ik heb een tumor van 2 cm. Het dringt niet tot me door. Ik heb nog relatief jonge kinderen, en daar focus ik me op. Er zit nog een plekje op de andere borst, hopelijk is dat een cyste. Ik krijg zo de uitslag te horen. Dan komt haar man de gang in, en wenkt gestresst. Zij zijn aan de beurt, ze moet nu komen. Ik zeg: Heel veel sterkte! Ik duim voor jullie. Ze knikt dankbaar en zegt: Jullie ook. En dan verdwijnen ze snel om de hoek.

Een week later mogen we op voor de uitslag en het bijbehorende behandelplan door het borstenteam. De tumor is weliswaar toch wat groter dan verwacht, maar nog steeds is een borstbesparende operatie mogelijk. Dat is ook het advies. En het goede nieuws is, de klieren erom heen waren niet aangetast. Die negatieve uitslag van de klieren doet Masha opveren. Dat is mooi nieuws, zegt ze enthousiast. We lachen elkaar blij toe en doen een geestelijke high-five.

De voorgestelde aanpak sluit naadloos aan bij haar best case scenario en voorkeuren. Een vervolgafspraak met de plastische chirurg wordt gemaakt en onze doortastende verpleegster plant gelijk de operatie in. Alle opties worden met de verpleegkundige doorgenomen: van borstbesparend tot amputatie en borstreconstructie. Mocht mijn vriendin toch van mening veranderen over de aanpak, dan kan dat altijd nog. Maar ze staat alvast op de rol en ze moet rekening houden met ergens in januari.

Weer buiten kijken we elkaar opgelucht aan. Dat ziet er goed uit, is onze insteek. We gaan vanavond lekker samen eten en het goede nieuws vieren. Ik denk aan Marja, hopelijk is de plek in de andere borst iets onschuldigs. Een negatieve of positieve uitslag maakt het verschil tussen “hoop” en een “hoop gezeik”. Gelukkig hebben we vandaag hoop als uitslag en daar gaan we vol voor.

In de auto terug zegt Masha: Ik wil er een boek over schrijven, denk ik. Ik knik enthousiast en zeg: ik heb nog een leuke titel voor je, Taaie Tiet in de problemen. We schieten gelijk in de lach. Dan zegt ze: Ik vind het eigenlijk wel leuk. Mag ik hem als titel gebruiken? Tuurlijk, zeg ik, die taaie tiet is helemaal van jou.

• In verband met de privacy gebruik ik niet de echte namen.