Meet S, een leuke vrouw van begin 50. Ze is bezig orde in haar leven te scheppen en te achterhalen waarom ze zo snel moe is. Ik ben de vriendin met wie ze graag hierover spart bij een kopje koffie. We hebben vandaag aan het eind van de middag afgesproken in ons lievelingscafeetje.

Ze vertelt dat ze heeft ontdekt dat met name haar vader ervoor blijkt te zorgen dat ze leegloopt qua energie. Hij was een dwingeland en ze streeft nog steeds naar zijn goedkeuring. Die ze nooit zal krijgen. Ze leert nu hoe ze dit verlangen los moet laten en beter haar grenzen te bewaken. Dat lukt heel aardig, vertelt ze, en het bevalt haar goed. Ze is nu assertiever. Maar wat haar opvalt is dat ze nu thuis te horen krijgt dat ze ‘niet meer zo aardig is’. Dat maakt haar erg onzeker. Ze was vroeger zo lief zeggen haar twee tieners en man. En nu niet meer, nu is ze vaak een ‘bitch’. “We missen de oude mamma”, zeiden ze laatst in koor. Ook op haar werk vindt een collega haar af en toe bot reageren. Ze voelt zich er erg onzeker hierdoor. Daarom wil ze nu eerlijk van mij weten: is ze een bitch geworden?

Ik stel haar gerust: ze is in mijn ogen nog even lief, hartelijk en begaan met anderen. Dat blijkt uit alles wat ze doet voor haar gezin, haar zieke vriendin, haar ouders, en als vrijwilliger bij de atletiekclub. Om maar wat te noemen. Ik zeg: “Je geeft alleen duidelijker je grenzen aan. En als je bij wijze van spreken eerst ‘ja en amen’ op alles hebt gezegd is dat heel erg wennen voor iedereen, thuis en op het werk. Dan is de natuurlijke reactie: protesteren en tegengas geven. In de hoop dat je weer ‘ja’ tegen alles gaat zeggen en het hopelijk een tijdelijke bevlieging is. Maar dat gebeurt dus niet. En dat is balen. Voor de tegenpartij dan.” We moeten alle twee lachen na de laatste zin.

Ik vraag wanneer ze ‘bitcherig’ wordt gevonden door het thuisfront. Ze gooit haar handen komisch in de lucht en zegt: “De hele tijd lijkt het wel! Ik probeer bijvoorbeeld nieuwe afspraken te maken over het huishouden. Ik werk nu 32 uur. Dus vind ik dat we gezamenlijk, inclusief de kinderen van zestien en achttien, het huishouden draaiende moeten houden. En M (haar man) kan ook best beginnen met koken en de hond alvast uitlaten als ik moet overwerken. Of de garage netjes opruimen als hij klaar is met klussen aan die oude rommelbak van hem. Maar dan loopt ik dus te bitchen,” verzucht ze.

Wat haar nog meer irriteert, zo gaat ze verder, is dat ze op het werk eerst regelmatig klusjes deed voor een andere afdeling. Dat hoefde ze niet te doen, dat hoorde niet bij haar takenpakket. Maar ze hielp hen graag uit de brand ook al betekende dat voor haar meer werk. Maar ze heeft er geen zin meer in. Als zij dan voor hen overwerkte op vrijdagmiddag, ging de afdeling lekker borrelen had ze gemerkt. Maar zo waren ze niet getrouwd! Toen ze dus had gezegd dat ze het vanaf nu binnen hun eigen team moesten gaan oplossen, had een manlijke collega gevraagd of ze soms in de overgang zat. Stoom kwam uit haar oren toen hij dat zei, vertelde ze.

“Ja,” zeg ik, “dat vind ik nou weer zo’n typische dooddoener. Alleen omdat je nu eerlijker je mening zegt en niet meer slaafs doet wat iedereen aan je vraagt, ben je ineens een bitch. In de hoop dat je dan schrikt en je weer aanpast. Vroeger deden we dat vaak ook braaf. Maar nu we ouder worden, de kinderen zelfstandiger worden of het huis al uit zijn, zijn we er klaar mee. De nieuwe vrijheid lonkt. Dan zijn ze het maar niet altijd met ons eens, jammer dan. Boeien! Wij hebben ook rechten en grenzen, naast allemaal plichten. En als we daarvoor opkomen, dan zijn we ineens allemaal bitches. Nou, dan ben ik er trots op om een bitch te zijn.”

Ik vervolg peinzend: “En vind ik het geen scheldwoord maar eigenlijk een geuzennaam! En dat we altijd maar gelijk de overgang als verwijt naar ons hoofd krijgen, daar ben ik ook klaar mee. Weet je, ik vind de overgang eigenlijk helemaal geen goede term voor deze fase. Bitchcraft is een veel beter woord.”

S is het roerend met me eens, zoals goede vriendinnen dat altijd met elkaar zijn. We laten het woord rollen over onze tongen. Het klinkt en voelt goed. We toosten geëmpowerd met onze lattes op alle bitches in de wereld.