Ik krijg mijn dagelijkse Omdenker binnen via de mail. Bij Omdenken staat het transformeren van problemen in groeikansen centraal. Ik lees: Je hebt maar 3 dingen nodig voor een probleemloos leven: geen wensen, geen verwachtingen, geen doelen. Een prikkelende statement. Het is uiteraard provocerend bedoeld. Omdenken is namelijk dol op problemen: Hoe meer problemen, hoe meer groeikansen je hebt.

Ik denk daarom goed na over de statement. Klopt dit? Nee, denk ik. Dit is te simpel. Als je bijvoorbeeld ziek bent en veel pijn hebt. Dan kun je alles nog zo goed accepteren en wensen en verwachtingen loslaten, maar je hebt nog steeds een probleem: namelijk pijn en de ziekte. Of als je iets ellendigs hebt meegemaakt, iets waar je eigenlijk nooit overheen komt. Zoals een kind verliezen. En ik denk aan de kennis die haar dochter door een postnatale depressie heeft verloren. Zichzelf onverwacht voor de trein heeft gegooid. Die dochter was ooit mijn leuke vrolijke oppas. Wat zeg je tegen iemand als ze je dat vertelt? En de tranen en het verdriet staan druppel dik in haar ogen gegroefd? Hoe we elkaar in de ogen keken, en ik wist dat alle woorden volledig ontoereikend waren.

Ik denk terug aan het boek Mazel tov, over een Belgische werkstudente die kinderen uit een Joods gezin in Antwerpen zes jaar lang bijles gaf. De vader zegt op een gegeven tegen haar, als ze vraagt waarom er niet over bepaalde zaken uit het verleden wordt gepraat in hun gezin: Sommig verdriet kan gekieteld worden. Over ander verdriet kan alleen gezwegen geworden. Dat raakte bij mij toen ik het las een gevoelige snaar. Ik begreep dat volledig en toch ook weer niet. Door erover te praten, wordt iets lichter. Kun je het beter plaatsen. Voor mij in ieder geval, en met mij velen gezien het vele gepraat dat er dagelijks op deze wereld gebeurt. En ergens over schrijven, dat helpt ook. Dat is uit meerdere onderzoeken gebleken. Er zijn zelfs de zogeheten narratieve therapieën waarin het opschrijven van dingen die je dwars zitten centraal staat.

Ik denk aan een dubbele begrafenis waar een dochter, die binnen acht uur haar beide ouders van 60+ had verloren aan hartfalen, een gedicht voorlas van Anna Enquist. Enquist verloor een dochter en noemt de tijd die haar rest tot haar eigen dood en het weerzien met haar dochter “tussentijd”. Eén woord, maar hoe mooi drukt dit woord haar verlangen, wens en doel uit in de pijnlijk gapende periode daartussen? De rouwende dochter op de begrafenis ervoer dit net zo.

Probleemloze levens bestaan niet. Is het überhaupt haalbaar? Moeten we het willen? Zoals ik dagelijks kan lezen op mijn koelkastmagneet: “Your comfortzone is a beautiful place, but nothing ever grows there.” De comfortzone is goed voor herstel, maar wil je je talenten en krachten optimaal benutten dan moet je erop uit. En de uitdaging aangaan. Leven, met alle ups en downs die op je pad komen. Het leven is nu eenmaal chaos en niet eerlijk. Elk moment kan je leven omslaan. En daar moeten we zo goed als het kwaad mee omgaan. Of je wilt of niet. En ja, over sommige dingen kun je praten en over andere dingen (nog) niet. We kunnen lijden in het leven of we kunnen ons leven leiden, zo goed en zo kwaad als het kan. Met verwachtingen, wensen en doelen.

Woorden zijn soms ook niet nodig. Compassie en een liefdevolle omhelzing wel. En misschien dat dat een probleemvol leven heel dragelijk maakt.