Het gaat echt niet meer.’ De man oogt vermoeid.

Hij kijkt naar me met samengeknepen ogen en gebalde vuisten. ‘De huisarts zegt dat ik meer moet ontspannen en aan mindfulness moet gaan doen.’ Hij trekt zijn linker mondhoek smalend omhoog. ‘Mindfulness is niet echt je ding?’, vraag ik. Hij zucht en haalt zijn schouders op. ‘Ik kom uit het leger en ik geloof niet zo in die poespas.’ ‘

Wat grappig want juist in het leger wordt mindfulness nu ook toegepast. Commando’s leren bijvoorbeeld door box breathing uit de paniekstand te komen bij een onverhoedse aanval en weer snel helder te kunnen denken,’ zeg ik. Hij kijkt me verbluft aan. ‘Echt? Hoe werkt dat dan? Ik voel me heel snel aangevallen.’

Ik licht toe dat we bij een dreiging instinctief overgaan tot een van drie oerreacties die ons helpen te overleven: verstijven, vluchten of vechten. Dat gebeurt instinctief omdat je denken wordt geblokkeerd door de overlevingsrespons. Je kunt uit die paniekstand komen door je te focussen op je ademhaling waardoor je ruimte creëert om na te denken.

Vervolgens leer ik hem de techniek van box breathing: Adem vier tellen rustig diep in door je neus en adem uit via je mond; Houd na de vierde tel bij het in- en uitademen de adem even vast; Herhaal dit een aantal keren; Focus op je ademhaling, niet op je paniek. Nadat we dit samen een paar keer hebben geoefend zegt hij: ‘Door de focus op mijn ademhaling word ik inderdaad gelijk rustiger in mijn hoofd. Maar ik ben niet het type om een half uur op een matje te zitten en aan niets te denken.’ ‘Dat hoeft ook niet. Mindful betekent gewoon dat je je volledig bewust bent van wat je aan het doen bent zonder hierover te oordelen. Uit onderzoek blijkt dat je daardoor beter kunt omgaan met moeilijke emoties en stress. Bovendien lijkt het te helpen bij pijn, depressie, angsten en burn-out en heeft het zelfs een positieve impact op je omgeving. Zo beoordeelden partners waarvan één aan mindfulness deed beiden de relatie als gelukkiger omdat er minder conflicten waren. Je kunt van alles mindful doen. Wat doe jij elke dag dat je fijn vindt?’

‘Koffiedrinken’ zegt hij met een uitdagende grijns.

‘Dat is een mooie om thuis mindful te gaan doen deze week: geniet heel bewust van elk kopje koffie dat je drinkt. De geur, het aroma, de smaak, de warmte van de beker… Maar ga alsjeblieft niet mindful zijn tijdens dingen als autorijden’ geef ik nog als waarschuwing mee. ‘Daar moet je echt je volle aandacht bij het verkeer houden.’

‘Koffiedrinken, dat is nou huiswerk waar ik wat mee kan. Mindfulness is zo verkeerd nog niet!’ En hij loopt vrolijk de deur uit.

Deze column is op 12 november 2020 geplaatst op de website van de Academie voor Zelfherstel, www.academievoorzelfherstel.nl.